geit-blog-5

The art of reward: van gedrag naar gewoonte

Al je gewoonten, zoals tandenpoetsen voor het slapengaan (of woensdag-gehaktdag), liggen opgeslagen in netwerken van hersencellentjes in je brein. Wanneer we van gedrag (bijvoorbeeld sit-ups) een gewoonte willen maken (bijvoorbeeld elke dag 20 sit-ups voor het douchen)

Al je gewoonten, zoals tandenpoetsen voor het slapengaan (of woensdag-gehaktdag), liggen opgeslagen in netwerken van hersencellentjes in je brein. Wanneer we van gedrag (bijvoorbeeld sit-ups) een gewoonte willen maken (bijvoorbeeld elke dag 20 sit-ups voor het douchen), moeten we dus eigenlijk vooral zorgen dat in ons brein een sterk netwerk wordt gevormd tussen de douche en de sit-ups. Vervolgens willen we dat dit netwerk automatisch in gang wordt gezet, zodat je bij het zien van de douche onbewust gestrekt gaat naar de vloer om je sit-ups uit te voeren. Door het creëren van een sterk netwerk dat automatisch in gang wordt gezet zet je belemmerende factoren als motivatie en uitstelgedrag buitenspel. De vraag die nu als het goed bij elke productiviteitsfetisjist oprijst is hoe je zo snel mogelijk een zo sterk mogelijk netwerk kunt vormen. Hier komen tal van processen bij kijken die we je maar wat graag uitleggen in een van onze cursussen. In deze blog zoom ik in op één essentieel onderdeel bij het vormen van een sterk netwerk: beloning. 

Beloningen stimuleren gedrag
In mijn vorige blog besprak ik al dat tech-bedrijven er alles aan doen om consumenten verslaafd te maken aan hun producten en beloningen zijn daarvoor een uiterst geschikt middel. De Like-button van Facebook of notificaties van Whatsapp, allemaal triggers die gekoppeld zijn in je brein aan dopamin-afgifte. Hoe sneller een beloning volgt op gedrag, hoe groter de kans dat een trigger gekoppeld wordt aan de beloning in het netwerk. Dit is goed terug te zien bij drugsverslaafden. Zo krijgen cocaïneverslaafden al een enorme hunkering om te gebruiken wanneer ze een geldbriefje zien. Briefjes geld worden opgerold om de cocaïne te kunnen snuiven en doordat het effect van cocaïne relatief snel optreedt worden briefjes geld in het breinnetwerk gekoppeld aan effect van de drugs. De snelheid van de beloning vergroot ook de verslavingskans van het middel. Het gebruik van paddo’s en extacy (die langzaam worden opgenomen in het brein) leidt zelden tot verslavingen, terwijl heroïne en sigaretten zeer verslavend zijn (door de snelheid waarmee ze worden opgenomen in het brein). Grotere beloningen werken vanzelfsprekend beter dan kleine beloningen. Als ik jou een euro geef voor elke sit-up die je doet, kun je binnen een jaar een wassalon open met dat onwijze wasbord van je.

“Op korte termijn is het dus raadzaam om een snelle, grote beloning te koppelen aan het gedrag waarvan je een gewoonte wilt maken.”
Digitale verslavingen door ‘zo-nu-en-dan’ beloning
Op korte termijn is het dus raadzaam om een snelle, grote beloning te koppelen aan het gedrag waarvan je een gewoonte wilt maken. Op lange termijn blijkt een ‘zo-nu-en-dan’ beloning (ookwel partiële bekrachtiging genoemd) echter ook tot krachtige netwerken te leiden. Partiële bekrachtiging houdt in dat gedrag op wisselvallige momenten wordt beloond, net zoals bij een gokautomaat. In de meeste gevallen ben je je geld kwijt, maar heel af en toe krijg je een beetje geld terug en maakt zo’n automaat genoeg lawaai om de hele snackbar te laten denken dat je de jackpot hebt gewonnen (over effectieve beloningen gesproken). Dit gokautomaatprincipe zie ik vaak terug bij digitale verslavingen. Ga maar eens na. Je Facebook newsfeed, een nieuwsapp of zelfs je mailbox zijn sterk vergelijkbaar met die eenarmige bandiet. De meeste berichten zijn oninteressant, maar zo nu en dan zit er een berichtje tussen dat je beloningscentrum weet te kietelen. Dit versterkt het netwerk en het verhoogt de kans dat je het gedrag nog eens wilt uitvoeren. Grappig weetje, doordat al die verslavende apps op onze telefoon staan pakken we deze gemiddeld zo’n 85 keer per dag onbewust uit onze broekzak. Als je dit gedrag nu koppelt aan sit-ups, dan wordt het misschien nog wat deze zomer.
Aversie-verlies principe
Een slinkse twist op het belonings-systeem is het zogeheten ‘aversie-verlies’ principe. Het komt er hierbij eigenlijk op neer dat je beloningen die je al bezit verliest wanneer je het gedrag niet uitvoert. Tal van onderzoeken (bijv. deze en deze) hebben laten zien dat mensen er een behoorlijke bloedhekel aan hebben om afstand te doen van hun bezit. In een onderzoek werden mensen onderzocht die uren in de rij gestaan voor kaartjes van een basketbal wedstrijd. Sommige mensen hadden een kaartje weten te bemachtigen, anderen niet. De onderzoekers probeerden de tickets te kopen van mensen die er een hadden verkregen en ze probeerden tickets te verkopen aan mensen die nog geen ticket te pakken hadden gekregen. De ‘verkopers’ vroegen tien (!) maal zo veel geld voor hun kaartje als dat de ‘kopers’ bereidt waren om neer te leggen voor een kaartje. Bezit behouden is ons dus veel meer waard dan bezit verkrijgen. Wanneer mensen aan verlies herinnerd worden leidt dit ook tot angst. De amygdala (een hersengebied gerelateerd aan angst) vertoond dan sterke activatie. Beschadiging van de amygdala zorgt er dan ook voor dat mensen minder last hebben van verlies-aversie.
Toepassen om gedrag te veranderen
Leuk en aardig natuurlijk allemaal, maar hoe zou je de bovenstaande bevindingen nu kunnen toepassen op het ‘ik doe 20 sit-ups voordat ik douche’-voorbeeld? Als ik zelf net heb gesport dan bewonder ik vol trots mijn spierballetjes in de spiegel naast de douche, die door het sporten tijdelijk behoorlijk opgepompt lijken. Als je een grotere beloning wilt kun je bijvoorbeeld alleen je favoriete serie kijken na de sit-ups  en het douchen. Wanneer je het aversie-verlies principe wilt toepassen kun je deze app gebruiken. Indien je je sit-ups niet voltooid wordt na het douchen automatisch een geldbedrag van jouw rekening gestort aan een goed doel. Maar misschien nog wel het meest effectief is om met je partner af te spreken die je sporadisch ‘verwent’ wanneer hij of zij heeft geconstateerd dat je netjes voor het douchen je sit-ups hebt volbracht ;).

Ben je ook benieuwd wat Neuro Habits voor jou, je collega’s of je leerlingen kan betekenen? Kijk gerust even rond op onze site of neem contact op

Deel dit bericht

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email

Hannelore Hemeltjen

Onderwijskundige

Hannelore Hemeltjen is al meer dan 25 jaar docent aardrijkskunde en een ervaren trainer in het onderwijs. Nadat ze de master Learning & Innovation succesvol heeft afgerond is ze 4 jaar lang onderwijskundig leider geweest in het VO. Haar passie ligt bij lesgeven en didactiek. Ze richt ze zich nu, naast het lesgeven in het VO, op het begeleiden en trainen van docenten en teams, die hun onderwijs willen versterken. Hannelore is vriendelijk, doeltreffend, enthousiast en kan goed luisteren.

Gespecialiseerd in

Onderwijs

Didactiek

Veranderkundige procesbegeleiding

hannelore

Erik Groot Koerkamp

Onderwijsexpert

Hij is al zijn hele werkzame leven in het onderwijs werkzaam op allerlei plekken en is zeker niet van plan over een paar jaar met pensioen te gaan. Daardoor is het echt je leven lang leren. Hij neemt je graag mee naar talentontwikkeling, formatief handelen, onderzoekend leren en groei-mindset. Erik is creatief, bevlogen en altijd nieuwsgierig.

Gespecialiseerd in

Onderwijsvernieuwing

Reflecteren

Differentiatie

erik-groot-koerkamp-removebg-preview

Neuro Habits gebruikt cookies om uw ervaring op onze site te optimaliseren. Door verder te gaan op onze site gaat u akkoord met ons privacybeleid en de cookies die wij verwerken.

Ronald Flohil, MSc.

Arbeid- en organisatiepsycholoog

Ronald heeft een fascinatie voor menselijk gedrag. Logisch, want hij is Arbeid- en Organisatiepsycholoog. Tijdens zijn studie heeft hij zich gespecialiseerd in Coaching & Vitaliteit binnen organisaties. Hij komt snel tot de kern en werkt oplossingsgericht om tot blijvende gedragsverandering te komen. Ronald is energiek, vriendelijk en analytisch. 

Gespecialiseerd in

Coaching

Vitaliteit

Gedragsverandering

Neuro_Habits_Ronald

Drs. Loes Kreemers

Duurzaamheidspsycholoog

Loes is gespecialiseerd in groen gedrag. Ze is projectleider en onderzoeker bij het lectoraat psychologie voor een duurzame stad bij de Hogeschool van Amsterdam. Hier doet ze onderzoek naar de gedragsverandering die van belang is voor de transitie naar een duurzame maatschappij. Loes studeerde sociale psychologie om te begrijpen waarom mensen bepaalde keuzes maken. Ze promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam op onderzoek naar gedragsverandering en zelf-compassie. Loes helpt beleidsmakers om duurzame keuzes aantrekkelijk te maken voor breder publiek en adviseert Neuro Habits bij casussen die gaan over groen gedrag.

Gespecialiseerd in

Duurzaamheid

Groen gedrag

Arbeid & Organisatie

neuro-habits-4

Dr. Inge Wolsink

Arbeid en organisatie psycholoog

Sociaal, slim, gepassioneerd en creatief. Inge is gepromoveerd als arbeid & organisatie psychologe en deed onderzoek naar proactief gedrag en creativiteit aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar promotie-traject ondervond ze zelf de consequenties van hevige stress. Tijdens haar herstel specialiseerde ze zich in de wetenschap achter stress, en volgde een opleiding tot yoga docent in India. Nu helpt ze organisaties en particulieren om op een gezonde manier creativiteit en effectiviteit te bevorderen, en stress te signaleren en reduceren.

Gespecialiseerd in

Stress

Creativiteit

Mindfulness

animatie-website-inge_004

Jay Borger, MSc.

Biopsycholoog

Jay is afgestudeerd als psychobioloog en altijd gepassioneerd geweest over hoe je wetenschappelijke kennis kan gebruiken om mensen fitter en gezonder te maken. Tijdens zijn studiejaren kreeg hij snel door dat er veel informatie is die niet wordt toegepast in de praktijk. Bij Neuro Habits draagt hij zijn kennis over naar de praktijk. Jay is vriendelijk, zorgvuldig en gedreven en staat altijd open voor een gesprek.

Gespecialiseerd in

Gezond gedrag

Slaap

Stress

jay

Drs. Daniël H. D. Maij

Psychiater / adviseur

Daniël is de broer van David. Hij is geen medewerker van Neuro Habits, maar geeft advies vanuit zijn functie als psychiater bij de GGZ-instellingen Parnassia en Antes. Daniël is gespecialiseerd en opleider in de verslavingspsychiatrie en weet zodoende ook alles van gewoontevorming. Daniël’s advies wordt altijd ingewonnen bij verslavingsproblematiek of bij het gebruik van medicijnen. Dit is belangrijk, want psychologen hebben geen geneeskunde gestudeerd en psychiaters wel.

Gespecialiseerd in

Geneeskunde

Arts

Verslaving

Roos Hijner, MSc.

Gedragspsycholoog

Roos wilde vroeger astronaut worden, maar besloot met beide benen op de grond te blijven staan en studeerde af als Psycholoog Arbeid & Gezondheid. Ze is het liefst dagelijks bezig met onderwerpen die er echt toe doen op het snijvlak van mens, welbevinden op het werk en leven lang ontwikkelen. Je mag haar dan ook altijd wakker maken voor een goed gesprek over motivatie, vitaliteit, werkplezier en onderwijs. Roos is bevlogen, nieuwsgierig, betrokken en enthousiast.

Gespecialiseerd in

Onderwijs

Vitaliteit

Werkgeluk

Neuro_Habits_Roos

Dr. Sanne de Wit

Klinisch psycholoog / adviseur

Dr. Sanne de Wit is geen medewerker van Neuro Habits, maar geeft onafhankelijk advies vanuit haar functie als universitair hoofddocent en gewoonteonderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is ze nauw betrokken bij de ontwikkeling van Zelfi, de mobiele applicatie waarmee we onderwijsinstellingen helpen zodat leerlingen en studenten betere leren plannen, reflecteren en concentreren.

Gespecialiseerd in

Klinische psychologie

Gewoontevorming

Zelfi

sanne_gif

Dr. David L. R. Maij

Neuropsycholoog

David komt uit een onderwijsgezin en raakte gebiologeerd door de psychologie van leren en gedragsverandering. David is psycholoog NIP, haalde masters in klinische gezondheidspsychologie en cognitieve neurowetenschappen en promoveerde in de gedragswetenschappen. Zijn passies liggen bij gezondheidsgedrag en het onderwijs. David is kritisch, creatief en vriendelijk. Moeilijke dingen legt hij je makkelijk uit.

Gespecialiseerd in

Gewoontevorming

Onderwijs

Brein

david
Stel ons een vraag
Stel nu je vraag via Whatsapp
Hi! 👋
Hoe kunnen wij helpen?